Khi chồng là “người trên”, vợ con là “kẻ dưới”

“Phần lớn các vụ bạo lực gia đình (BLGĐ) đều bắt nguồn từ nguyên nhân bất bình đẳng giới. Nó biểu hiện trong cách ứng xử giữa vợ và chồng trong gia đình. Người chồng luôn cho rằng mình là “người trên” có quyền dạy vợ con ngay cả trong trường hợp mình đang có hành vi sai lầm. Đây là một trong những kết luận từ công trình nghiên cứu “Bạo lực gia đình - một sự sai lệch giá trị” của Tiến sĩ Lê Thị Quý và Đặng Vũ Cảnh Linh (Trung tâm Nghiên cứu Giới và phát triển) thực hiện.

Nguyễn Thị B (34 tuổi, Phú Thọ) là nạn nhân bị BLGĐ tại nhà tạm lánh kể: “Chồng tôi lười biếng, thích cờ bạc. Mỗi lần thua bạc, anh ta trút giận dữ lên đầu vợ con. Nhiều lúc tôi bị đánh chảy máu miệng, máu đầu, gãy tay, con cái bị đánh thâm bầm tím người, bị xé sách không cho đi học…Khi hàng xóm chính quyền đến can thiệp, anh ta bảo vì vợ con “hư hỏng” nên có quyền đánh đập để dạy dỗ…Thậm chí, anh ta còn lớn tiếng tuyên bố sẽ tiếp tục sử dụng “quyền đánh vợ con” nếu như mẹ con tôi không “ngoan ngoãn, nghe lời”.

Cùng cảnh ngộ, tại phòng tham vấn cho những nạn nhân bị BLGĐ, chị Lê Thị V (Gia Lâm, Hà Nội) kể: “Vợ chồng tôi mưu simh bằng việc bán hàng tạp hóa, ngày nào tôi cũng bận rộn tối tăm mặt mũi từ sáng đến tối, vì phải lo công việc ở cửa hàng, vừa phải chăm sóc con nhỏ. Còn anh ấy chỉ ngồi một chỗ kiểm hàng và …quản tiền. Bao năm qua, tôi góp công sức không nhỏ trong số tiền thu về hàng tháng, nhưng chỉ được chi tiêu theo sự chỉ đạo của chồng. Rất nhiều lần tôi bị chồng đánh vì “tội” chi tiêu quá mức. Mỗi lần mua sắm thứ gì, tôi cũng phải hỏi ý kiến chồng, còn nếu lỡ mua theo kiểu “tiền trảm hậu tấu” thì thể nào cũng bị tra tấn tinh thần hoặc thể xác”.

Ngày kết hôn với chàng trai Hà Nội, đang giữ chức trưởng phòng kinh doanh của một công ty liên doanh nước ngoài, chị Trần Thị Hoài Phương (Vũ Thư, Thái Bình) không thể ngờ rằng chồng mình lại gia trưởng độc đoán luôn cho mình là “người trên” còn vợ là “kẻ dưới”. Cưới xong, anh nói rõ quan điểm: việc chính của phụ nữ phải ở nhà quán xuyến gia đình, chăm sóc con cái. Bao năm nay, anh không chỉ dùng quyền làm chủ gia đình để gạt bỏ hết các cơ hội học hành thăng tiến của vợ mà còn bạo hành tinh thần chị nếu như phát hiện thấy vợ có “dấu hiệu” xao nhãng việc gia đình. Cuộc sống áp lực, mệt mỏi là vậy nhưng chị mở lời than vãn là lập tức bị chồng quát mắng. Lâu dần chị mắc bệnh trầm cảm. Đến khi vợ phải nằm điều trị ở Khoa Tâm thần, anh vẫn không ngớt buông lời trách móc chị thậm tệ vì “tội” không làm tròn bổn phận người vợ, người mẹ trong gia đình.

Hy sinh quyền, phát huy tối đa nghĩa vụ?

Một nguyên nhân khác khiến cho tình hình bất bình đẳng giới trong gia đình gia tăng là quan điểm xuất phát từ bản thân người phụ nữ. Không ít người mặc định suy nghĩ phụ nữ hoàn hảo thì phải làm tốt nghĩa vụ gia đình, chấp nhận hy sinh quyền lợi cá nhân. Do đó, những người vợ, người mẹ, “tự nguyện” nhịn ăn, nhịn mặc, hy sinh cạn kiệt công sức, tiền bạc, sức khỏe cho chồng, con. Lê Ngọc A (30 tuổi, Phúc La, Hà Đông, Hà Nội) là một nạn nhân “tự nguyện” cam chịu bị chồng bạo lực tình dục gần 5 năm. Chồng cô vốn có nhu cầu sinh lý cao, lại có sở thích quan hệ tình dục theo kiểu bạo lực. Trong phòng ngủ của vợ chồng cô luôn có dây thừng, roi mây… Điều đáng nói là dù bị chồng hành hạ đau đớn nhưng cô vẫn không có động thái phản kháng, vì lo sợ nếu không làm tốt nghĩa vụ của mình thì anh sẽ ra ngoài tìm người khác.

Bà Nguyễn Thị Mùa (Hoàng Mai, Hà Nội) kể tại phòng tư vấn Tâm Giao (báo PNTĐ) về cô con gái đang bị bạo lực thừa sống thiếu chết hơn hai năm nay nhưng cam chịu chứ nhất quyết không tìm cách thoát ra . “Từ một người có công việc ổn định, nó tình nguyện nghỉ việc ở nhà lo nội trợ chăm con để chồng có thời gian học hành thăng tiến. Nó nhịn ăn, nhịn mặc, xin tiền của bố mẹ đẻ để lo cho chồng ăn học. Giờ chồng nó thành đạt, coi khinh vợ “quê mùa”, ăn bám, trái mắt một chút là chửi bới, đánh đập. Tôi khuyên con nên đi làm trở lại để tự chủ kinh tế nhưng nó không nghe, bảo không thể bỏ nghĩa vụ quán xuyến gia đình được. Nếu nó lơ là nghĩa vụ đó thì sẽ có lỗi, bị chồng bỏ”.

Theo chuyên gia tư vấn tâm lý Đinh Đoàn, nguyên nhân gây nên tình trạng trên là do phụ nữ Việt bị ảnh hưởng nặng nề bởi khuôn mẫu của xã hội. Người phụ nữ hoàn hảo thì phải giữ được gia đình hạnh phúc, đầy đủ vợ chồng con cái. Nếu người phụ nữ thành đạt cao ngoài xã hội mà không giữ được gia đình thì cũng bị xem là người thất bại, bị xã hội kỳ thị. Do vậy, không ít phụ nữ phải cam tâm tình nguyện từ bỏ quyền bình đẳng của mình, chấp nhận hy sinh mọi nhu cầu, quyền lợi cá nhân để bảo vệ gia đình, bất chấp nó có hạnh phúc đúng nghĩa hay không. Họ đề cao nghĩa vụ của mình, cố gắng thực hiện bất chấp cả sức khỏe, tính mạng. Quan niệm sai lầm này càng tạo điều kiện cho đàn ông lạm dụng quyền lực hơn, để rồi gây ra bạo lực, bất bình đẳng trầm trọng hơn đối với phụ nữ.

Nguồn: http://hoilhpn.org.vn