Tự kỷ ở trẻ em là một hội chứng phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới. Không phải ngẫu nhiên mà Liên hiệp quốc chọn ngày 2/4 hàng năm là ngày thế giới nhận biết về chứng tự kỷ. Điều này cho thấy số trẻ được chẩn đoán mắc bệnh tự kỷ tăng chóng mặt ở nhiều nước nói chung và cả Việt Nam nói riêng. Ở nước ta, tự kỷ mới chỉ được biết đến trong khoảng 10 năm trở lại đây, nhưng cũng đã nhanh chóng trở thành một nỗi đau lớn cho những bậc làm cha, làm mẹ.

Trẻ tự kỷ luôn mong muốn chúng ta lắng nghe, lắng nghe để hiểu, yêu thương, để hành động đúng. Một trong những lắng nghe ấy là cha mẹ trẻ cần vượt qua mặc cảm của chính mình, để vững vàng sát cánh bên con, để dìu con bước từng bước hòa nhập cuộc sống. Và khi cha mẹ lắng nghe con rồi thì hãy trở thành cây cầu nối con với cộng đồng xung quanh, làm cho cộng đồng xung quanh hiểu con, hiểu chứng tự kỷ, hiểu những hành vi khác biệt của con là do không phải con muốn thế, cũng không phải do cha mẹ con không quan tâm dạy dỗ mà đó là “cái tật” của con, “cái tật” ấy nếu được nhận thức đúng, ứng xử đúng thì sẽ không vô hại nhưng nếu bị hiểu sai, đánh giá sai, bị xa lánh kỳ thị thì đôi khi sẽ gây ra hiếm họa.

Với trẻ tự kỷ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chăm sóc sức khỏe và giáo dục, từ điều trị, giáo dục hướng dẫn thay đổi hành vi, đến trị liệu ngôn ngữ, tập luyện thể thao, tác động bằng âm nhạc... để giúp trẻ hòa nhập cộng đồng. Sự tham gia của cha mẹ trong điều trị, can thiệp là trung tâm khuyến khích sự tham gia của các thành viên trong gia đình trong việc hỗ trợ can theo cho trẻ tự kỷ, sự hỗ trợ tích cực từ gia đình sẽ đem lại nhiều kết quả khả quan cho sự phát triển tổng thể của trẻ tự kỷ. Bên cạnh sự hỗ trợ của các chuyên gia tự kỷ, cần có sự vào cuộc của cha mẹ. Bởi hơn bất cứ bác sĩ hay thầy cô giáo nào, cha mẹ là những người quyết định sự thành công vì họ có thể gần gũi, tác động tích cực thường xuyên, giúp trẻ tiến bộ. Cùng với sự kiên trì, tuân thủ kỷ luật, thay đổi giáo án liên tục cho phù hợp với con, bố mẹ có thể dạy con biết kiểm soát hơi thở khi phát âm, thổi, biết nhìn vào mắt người khác khi trò chuyện, dạy con chữ, số...Tình trạng của bé tiến triển tới đâu còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố: mức độ bệnh tật, phương pháp trị liệu... Nhưng quan trọng nhất là sự tích cực, tận tụy, bền bỉ và năng động của gia đình, môi trường xung quanh. Nếu các điều kiện thuận lợi, cơ may bé có được cuộc sống tự lập rất cao. Con bạn nếu phát hiện bệnh sớm thì quá trình điều trị càng dễ và nhanh. Tuy nhiên, để cuộc sống gia đình đỡ căng thẳng, lo âu, để giúp bé đỡ khổ sở, tương lai bé đỡ mờ mịt thì không có tuổi nào là quá muộn.

Tại tỉnh Đắk Lắk theo thống kê chưa đầy đủ có khoảng 200 trẻ em rối loạn phổ tự kỷ và rối loạn phát triển khác, các trẻ em này chủ yếu ở Tp.BMT và rải rác ở các huyện trong tỉnh, nói như vậy không có nghĩa là chỉ có trẻ em ở khu vực thành thị mới mắc hội chứng này, theo các chuyên gia nhận định thì ở khu vực nông thôn người dân còn xa lạ với Hội chứng tự kỷ cộng thêm về vấn đề chăm sóc sức khỏe y tế cộng đồng chưa được đặt lên hàng đầu cho nên các bậc cha mẹ không có điều kiện hoặc cho rằng con mình bị tâm thần và thường không có phương án trị liệu gì và để tìm trường học cho trẻ tự kỷ không phải là dễ, khó khăn về trường học đã đành còn việc phương pháp can thiệp và phương pháp nuôi dạy cho con trẻ lại còn khó khăn hơn, đòi hỏi phải có trường chuyên biệt cho những trẻ em này.

Từ những thực tế trên, Quỹ Bảo trợ trẻ em tỉnh Đắk Lắk đã cùng với Trung tâm hợp tác quốc tế Jeollabuk/Hàn Quốc khởi xướng dự án: Nâng cao năng lực và hỗ trợ can thiệp cho trẻ tự kỷ tỉnh Đắk Lắk với kinh phí gần 1 tỷ đồng triển khai trong năm 2020. Một trong những mục tiêu cơ bản của dự án là hỗ trợ đào tạo nâng cao năng lực cho 40 cán bộ giáo viên nòng cốt về tuyên truyền, hỗ trợ trẻ tự kỷ. Song Song với đó, 3 nghìn phụ huynh, người chăm sóc trẻ tự kỷ, người làm công tác bảo vệ chăm sóc, trẻ em, giáo viên - cán bộ can thiệp trẻ tự kỷ tại cộng đồng cũng được phổ biến kiến thức về tự kỷ. Hoạt động của dự án này sẽ giúp khoảng 100 trẻ rối loạn phổ tự kỷ được can thiệp hòa nhập cộng đồng. Quan trọng hơn, dự án sẽ tăng cường sự hiểu biết của cộng đồng để giảm sự kỳ thị, phân biệt đối xử dành cho trẻ tự kỷ và gia đình của trẻ. Dự án cũng tổ chức các chiến dịch truyền thông mở rộng cho các gia đình có trẻ tự kỷ và cộng đồng xã hội được hiểu biết, nâng cao nhận thức và trang bị một số kiến thức cơ bản về trẻ tự kỷ.

Việc chăm sóc giáo dục trẻ tự kỷ là trách nhiệm của tất cả các bên liên quan, trước hết là của gia đình, sau đó đến nhà trường, cộng đồng và của các cấp, các ngành. Khi tất cả đều nỗ lực vào cuộc, dành sự quan tâm, chăm sóc thỏa đáng, trẻ tự kỷ sẽ có cuộc sống, tương lai tốt đẹp hơn.