Giám sát và phản biện xã hội là nhiệm vụ quan trọng trong công tác tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội. Trong những năm qua, vai trò trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể đối với công tác giám sát, phản biện luôn được Đảng coi trọng, xem đây là nhiệm vụ và yêu cầu trọng tâm cho hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trong giai đoạn mới. Nhiều văn bản của Đảng, Nhà nước đã quy định cụ thể về trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và ngày 12/12/2013, được Bộ Chính trị cụ thể hóa bằng Quyết định số 217-QĐ/TW về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, khẳng định hơn nữa quyền, trách nhiệm và các quy định cụ thể trong thực hiện cơ chế giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội. Đoàn Chủ tịch Trung ương Hội LHPN Việt Nam cũng đã ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội trong hệ thống Hội. 

Nhận thức rõ trách nhiệm của tổ chức Hội trong thực hiện nhiệm vụ Đảng và Trung ương Hội đã giao, Ban Thường vụ Hội LHPN tỉnh đã ban hành nhiều văn bản nhằm cụ thể hóa các văn bản của Trung ương Hội, biên soạn các loại biểu mẫu hỗ trợ cho Hội LHPN cấp huyện và cơ sở thực hiện giám sát theo đúng quy trình, ban hành nhiều kế hoạch, văn bản hướng dẫn, tổ chức các cuộc hội thảo, tập huấn chuyên đề, kỹ năng giám sát, định hướng nội dung để các cấp Hội thuận tiện hơn trong thực hiện nhiệm vụ còn khá mới này, nhất là thực hiện vai trò chủ thể được quy định tại Quyết định số 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị.

Hàng năm, Ban Thường vụ Hội LHPN tỉnh đều xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung, địa điểm và tổ chức giám sát việc thực hiện chủ trương, chính sách liên quan đến tổ chức Hội, hội viên Phụ nữ và bình đẳng giới như Nghị quyết 11-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Nghị định số 19/2003/NĐ-CP; Nghị định số 56/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định trách nhiệm của Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp trong việc bảo đảm cho các cấp Hội LHPN Việt Nam tham gia quản lý Nhà nước; Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; các Nghị quyết liên quan đến tỷ lệ nữ tham gia Đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp như Nghị quyết 1132, 1134, 1135 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; hoạt động dạy nghề cho lao động nữ nông thôn…

Hội LHPN tỉnh giám sát thực hiện điều 9 Luật Bầu cử Đại biểu QH và đại biểu HĐND các cấp tại huyện Krông Pắk

Hội LHPN cấp huyện và cơ sở đã xây dựng kế hoạch và tổ chức giám sát theo định hướng của Ban Thường vụ Hội LHPN tỉnh và chủ động giám sát các chính sách đã, đang được thực hiện tại địa phương như: việc cấp gạo, hỗ trợ tiềncho hộ nghèo đón tết Nguyên đán, trợ cấp cho các hộ thiệt hại do hạn hán, việc cấp thẻ Bảo hiểm Y tế cho hộ nghèo, gia đình chính sách có công và trẻ em dưới 6 tuổi; việccấp bò, heo, cây giống, tiền điện cho hộ nghèo, quy trình bình xét hộ nghèo,việc thực hiện các chính sách dân tộc, tôn giáo, chế độ trợ cấp người từ 80 tuổi, phụ nữ đơn thân không người nuôi dưỡng, điểm giữ trẻ và trường mầm non tư thục, chế độ gia đ́nh chính sách có công; chính sách người đơn thân nuôi con nhỏ thuộc hộ nghèo theo Nghị định số 13/NĐ-CP của Chính phủ; kinh phí chi hoạt động bảo vệ môi trường; xây dựng công tŕnh phúc lợi;…Ngoài ra, Hội LHPN cấp cơ sở c̣n tuyên truyền, vận động hội viên phụ nữ tích cực tham gia giám sát đầu tư tại cộng đồng.

Qua giám sát, các cấp Hội đã phát hiện một số vấn đề trong thực hiện chính sách chưa đảm bảo quyền lợi củamột số phụ nữ và trẻ em, như: chế độ trợ cấp cho trẻ khuyết tật; thẻ bảo hiểm Y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi, Phụ nữ dân tộc thiểu số, Phụ nữ nghèo cấp chậm, một số thông tin ghi trên thẻ chưa chính xác gây ảnh hưởng đến việc khám, chữa bệnh; cây, con giống cấp không phù hợp điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng dẫn đến chết...Đồng thời kiến nghị, đề xuất được cấp ủy, chính quyền, các ngành chức năng một số vấn đề liên quan đến việc quy hoạch, đào tạo, bố trí, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ nữ; tỷ lệ nữ tham gia ứng cử Đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp; hỗ trợ cơ sở vật chất, phương tiện làm việc và tạo điều kiện cho các cấp Hội hoạt động có hiệu quả; Chế độ, chính sách cho Chi hội trưởng, Phụ nữ, trẻ em và đối tượng chính sách được khắc phục kịp thời,…

Những vấn đề đặt ra hiện nay trong thực hiện nhiệm vụ giám sát của Hội LHPN các cấp trên địa bàn tỉnh, đó là:

            - Sự nhìn nhận của một số cấp ủy, chính quyền, các ngành về vai trò, trách nhiệm của tổ chức Hội các cấp trong thực hiện nhiệm vụ giám sát chưa thực sự đầy đủ, sâu sắc cũng là trở ngại cho tổ chức Hội khi thực hiện nhiệm vụ giám sát.

- Một số nơi, Hội LHPN chưa thực sự chủ động, mạnh dạn, quyết liệt trong thực hiện nhiệm vụ giám sát, còn có sự nể nang, ngại va chạm. Chưa nghiên cứu sâu, nắm chắc, kỹ các chính sách liên quan đến nội dung giám sát nên hiệu quả mang lại không cao; có nơi, nội dung giám sát quá rộng, chưa lựa chọn vấn đề trọng tâm, cấp thiết để giám sát; một số kiến nghị, đề xuất sau giám sát chưa sát, chưa phù hợp với đối tượng giám sát, chưa quan tâm nhiều đến vấn đề giải quyết những kiến nghị của đối tượng chịu sự giám sát nên việc thực hiện kiến nghị chưa giải quyết được vấn đề thực tiễn đang đặt ra.

Để các cấp Hội thực hiện tốt hơn nhiệm vụ giám sát trong thời gian tới cần thiết phải giải quyết tốt các vấn đề sau đây:

Thứ nhất, các tổ chức, cá nhân có liên quan cần hiểu đầy đủ về vai trò, nhiệm vụ giám sát của tổ chức Hội để có chỉ đạo, phối hợp và tạo điều kiện cho tổ chức Hội thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát.

Thứ hai, Đảng, nhà nước cần quy định chế tài xử lý kết quả giám sát xã hội mang tính bắt buộc, có như vậy mới nâng cao được hiệu quả của hoạt động giám sát xã hội.

Thứ ba, nhà nước cần có cơ chế đảm bảo hoạt động giám sát, chế độ cho các thành viên tham gia giám sát, nhất là ở cấp cơ sở để giữ được vị thế của một chủ thể giám sát độc lập, do đó, Đảng và Nhà nước cần tạo cho Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội thực sự có được vị trí tương đối độc lập, không còn lệ thuộc nhiều vào Nhà nước về tổ chức, cán bộ và tài chính; có quy định cụ thể về việc biểu dương khích lệ những người làm tốt công tác giám sát, bảo vệ những người trung thực, thẳng thắn trong đấu tranh giám sát.

Thứ tư, người đứng đầu tổ chức Hội các cấp phải nhận thức được trách nhiệm, phải có bản lĩnh, sự quyết tâm, tất cả vì sự tiến bộ của Phụ nữ; đội ngũ cán bộ Hội làm công tác giám sát phải được đào tạo bài bản ngang tầm với nhiệm vụ, tính chuyên sâu cao; năng lực nhìn nhận, phân tích vấn đề, đánh giá, kết luận trong quá trình giám sát và đặc biệt phải chủ động, sáng tạo, trách nhiệm, nhạy bén, có như vậy hoạt động giám sát của Hội mới đảm bảo yêu cầu đặt ra./.

            Trần Thị Phong

Trưởng Ban Chính sách - Luật pháp Hội LHPN tỉnh