Câu 1: Tại sao nói bầu cử vừa là quyền vừa là nghĩa vụ của công dân?

Trả lời:

- Công dân đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, HĐND. Việc thực hiện các quyền này do luật định.

- Quyền bầu cử là một quyền cơ bản của công dân, bảo đảm cho mọi công dân có đủ điều kiện thực hiện việc lựa chọn người đại biểu của mình vào cơ quan quyền lực nhà nước.

- Bầu cử là một thể chế dân chủ đã có từ lâu. Nhà nước ta là nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.Nhân dân tổ chức ra Nhà nước bằng cách bầu ra các cơ quan quyền lực của Nhà nước. Do đó bầu cử vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của công dân. Vì, thông qua bầu cử, nhân dân trực tiếp bỏ phiếu tín nhiệm bầu người đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của mình, để thay mặt mình thực hiện quyền lực nhà nước; thông qua bầu cử mà nhân dân góp phần tham gia việc thiết lập ra bộ máy nhà nước để tiến hành các hoạt động quản lý xã hội.

(Theo Điều 27 Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam)

Câu 2: Pháp luật Việt Nam quy định như thế nào là quyền bầu cử, quyền ứng cử?

Trả lời:

- Quyền bầu cử là quy định của pháp luật về khả năng của công dân thực hiện quyền lựa chọn người đại biểu của mình vào cơ quan quyền lực nhà nước. Quyền bầu cử bao gồm việc đề cử, giới thiệu người ứng cử và bỏ phiếu, tức là quyền chủ động trong lựa chọn của công dân.

- Quyền ứng cử là quy định của pháp luật về việc công dân có đủ điều kiện thể hiện nguyện vọng của mình được ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND.

Câu 3: Nguyên tắc bầu cử, tuổi bầu cử và tuổi ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND được quy định như thế nào?

Trả lời: 

- Nguyên tắc bầu cử: Việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.

- Tuổi bầu cử và tuổi ứng cử: Tính đến ngày bầu cử được công bố, công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, HĐND các cấp theo quy định của Luật này.

(Theo Điều 1, điều 2 Luật Bầu cử)

Câu 4: Số người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND là phụ nữ, là người dân tộc thiểu số được quy định như thế nào?

Trả lời:

Số lượng phụ nữ được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội do Ủy ban thường vụ Quốc hội dự kiến trên cơ sở đề nghị của Đoàn chủ tịch Ban chấp hành trung ương Hội LHPN Việt Nam, bảo đảm có ít nhất 35% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội là phụ nữ.

Số lượng người dân tộc thiểu số được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội do Ủy ban thường vụ Quốc hội dự kiến trên cơ sở đề nghị của Hội đồng dân tộc của Quốc hội, bảo đảm có ít nhất 18% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số.

Số người được giới thiệu để ứng cử đại biểu HĐND các cấp cũng phải bảo đảm có ít nhất 35% tổng số người trong danh sách chính thức là phụ nữ; số lượng người ứng cử là người dân tộc thiểu số được xác định phù hợp với tình hình cụ thể của từng địa phương.

(Theo điều 8, 9 của Luật Bầu cử)

Câu 5: Việc bỏ phiếu được bắt đầu và kết thúc khi nào? Việc bỏ phiếu có thể bắt đầu sớm và kết thúc sớm hoặc muộn hơn không? Ai có quyền quyết định?

Trả lời:

Việc bỏ phiếu bắt đầu từ bảy giờ sáng đến bảy giờ tối cùng ngày (ngày 23/5). Tùy tình hình địa phương, Tổ bầu cử có thể quyết định cho bắt đầu việc bỏ phiếu sớm hơn nhưng không được trước năm giờ sáng hoặc kết thúc muộn hơn nhưng không được quá chín giờ tối cùng ngày.

(Theo Điều 71 Luật Bầu cử)

Câu 6: Người không tự mình viết được phiếu bầu có được nhờ người khác viết hộ hay không?

Trả lời:

Cử tri không thể tự viết được phiếu bầu thì được nhờ người khác viết hộ, nhưng phải tự mình bỏ phiếu; người viết hộ phải bảo đảm bí mật phiếu bầu của cử tri. Trường hợp cử tri vì khuyết tật không tự bỏ phiếu được thì nhờ người khác bỏ phiếu vào hòm phiếu. Khi cử tri viết phiếu bầu, không ai được xem, kể cả thành viên Tổ bầu cử.

(Theo Điều 69 Luật Bầu cử)

Câu 7: Những phiếu bầu cử nào là phiếu hợp lệ?

Trả lời:

Phiếu bầu cử hợp lệ là:

- Phiếu bầu theo mẫu quy định do Tổ bầu cử phát ra;

- Phiếu có đóng dấu của Tổ bầu cử;

- Phiếu bầu đủ hoặc ít hơn số đại biểu đã ấn định cho đơn vị bầu cử.

Câu 8: Những phiếu bầu cử nào là phiếu không hợp lệ?

Trả lời:

Những phiếu bầu cử không hợp lệ là:

- Phiếu không theo mẫu quy định do Tổ bầu cử phát ra;

- Phiếu không có dấu của Tổ bầu cử;

- Phiếu để số người được bầu nhiều hơn số lượng đại biểu được bầu đã ấn định cho đơn vị bầu cử;

- Phiếu gạch xóa hết họ, tên tất cả những người ứng cử; phiếu ghi thêm tên người ngoài danh sách những người ứng cử hoặc phiếu có ghi thêm nội dung khác.

Trường hợp có phiếu bầu được cho là không hợp lệ thì Tổ trưởng Tổ bầu cử đưa ra để toàn Tổ xem xét, quyết định. Tổ bầu cử không được gạch xóa hoặc sửa các tên ghi trên phiếu bầu.

(Theo Điều 74 Luật Bầu cử)

Câu 9: Tại sao hội viên, phụ nữ phải tham gia bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp?

Trả lời:

Bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp là sự kiện quan trọng của toàn Đảng, toàn dân và là đợt sinh hoạt dân chủ sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân. Việc tham gia bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp là cơ hội giúp hội viên, phụ nữ lựa chọn, bầu ra những người tiêu biểu về đức, tài, những người đủ tiêu chuẩn, không phân biệt nữ, nam xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. Hội viên, phụ nữ tham gia bầu cử là trực tiếp thực hiện quyền dân chủ, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Hội viên, phụ nữ là những công dân có trách nhiệm đối với đất nước, vì vậy tham gia bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của mỗi hội viên, phụ nữ.

Câu 10: Hội viên, phụ nữ có quyền gì về ứng cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp?

Trả lời:

Hội viên, phụ nữ đáp ứng được các tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội và HĐND quy định tại Luật tổ chức Quốc hội và Luật Tổ chức chính quyền địa phương có quyền được ứng cử làm đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, đồng thời phải nộp hồ sơ ứng cử chậm nhất là 70 ngày trước ngày bầu cử.

Câu 11: Tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội từ khoá I đến nay như thế nào?

Trả lời:

Từ khi thành lập nước đến nay, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm bảo đảm tỷ lệ tham gia của phụ nữ vào các cơ quan dân cử, đặc biệt là Quốc hội. Trong cuộc tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (ngày 6-1-1946) có 89% cử tri đi bầu, trong đó nữ chiếm 48%, bầu ra Quốc hội đầu tiên, với 403 đại biểu, trong đó có 10 đại biểu nữ (chiếm 3%).

Tại cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa II, 362 người trúng cử, trong đó có 49 nữ (chiếm 13,5%).

Tỉ lệ nữ đại biểu Quốc hội không ngừng tăng qua các khóa: khóa III (1964 - 1971) đạt 16,7%; khóa  IV (1971-  1975) là 29,7; khóa V (1975- 1976) đạt 32%. Tuy vậy, tỷ lệ này có xu hướng giảm trong 3 nhiệm kỳ liên tiếp: Khóa X: 26,2%; khóa XI: 27,3%; khóa XII: 25,8%; khóa XIII: 24,4%. Dù vậy, đây cũng là con số khá ấn tượng so với mức trung bình 19% của các nước Châu Á và 21% của Thế giới.

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và HĐND (2016-2021) thực hiện theo quy định mới của Hiến pháp 2013, Luật tổ chức Quốc hội, Luật tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cửđã được Quốc hội thông qua. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã dự kiến tổng số đại biểu Quốc hội khóa XIV là 500 người. Về cơ cấu, đại biểu là người dân tộc thiểu số: 90 người (chiếm 18%); đại biểu là phụ nữ: 150 người (chiếm 30%); đại biểu là người ngoài Đảng khoảng 25-50 người (chiếm từ 5 đến 10%); đại biểu trẻ tuổi khoảng 50 người (chiếm 10%); đại biểu tái cử: 160 người (chiếm 32%).

Kết quả cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND khóa XIV được đánh giá “cơ bản bảo đảm mục tiêu kế hoạch đề ra, tỷ lệ đại biểu là phụ nữ, là người dân tộc thiểu số, đại biểu trẻ tuổi, có trình độ trên đại học cao hơn so với nhiệm kỳ trước, phản ánh được tính đại diện rộng rãi cho các tầng lớp nhân dân; chất lượng đại biểu nâng lên đủ năng lực hoạt động với chất lượng, hiệu quả cao hơn”. Tuy nhiên, số lượng 133 nữ đại biểu Quốc hội (chiếm 26,80%) Khóa XIV vẫn còn  khá xa so với chỉ tiêu Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2011-2020 đề ra (tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011 – 2015 từ 30% trở lên và nhiệm kỳ 2016 – 2020 trên 35%)

Câu 12: Số lượng người đứng đầu là nữ trong các bộ và cơ quan ngang bộ của chính phủ Việt Nam hiện tại là bao nhiêu?

Trả lời:

Hiện tại, trong 18 Bộ và cơ quan ngang bộ thuộc chính phủ đương nhiệm, chỉ có 01 người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước là nữ Thống đốc Nguyễn Thị Hồng.

Câu 13: Hội viên, phụ nữ cần làm gì để góp phần đạt tỷ lệ 35% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội và HĐND là phụ nữ?

 Trả lời: Để góp phần đạt tỷ lệ 35% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội và HĐND là phụ nữ, hội viên, phụ nữ cần:

- Tham gia các cuộc tiếp xúc cử tri, vận động bầu cử. Tìm hiểu pháp luật về bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND để hiểu đầy đủ về những quy định trong bầu cử.

 - Tham gia đầy đủ các cuộc họp về bầu cử ở địa phương, đọc thông tin, theo dõi tin tức trên đài phát thanh, truyền hình về cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp.

 - Nghiên cứu kỹ tiểu sử ứng cử viên. Lắng nghe các ứng cử viên trình bày chương trình hành động. Lựa chọn các ứng cử viên nam, nữ đủ tiêu chuẩn, đủ đức, đủ tài để bầu vào Quốc hội, HĐND các cấp. Lựa chọn những người có thể đại diện cho quyền, lợi ích chính đáng và nói lên được tiếng nói của phụ nữ, nhân dân địa phương.

 - Trực tiếp và vận động các cử tri khác đi bầu cử; Tự mình bỏ phiếu vào hòm phiếu, không nhờ người khác bầu hộ, bầu thay…/.

Nguồn: TW Hội LHPN Việt Nam