An toàn thực phẩm là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt vì tiếp cận với thực phẩm an toàn là quyền cơ bản đối với mỗi con người. Thực phẩm an toàn đóng góp to lớn trong việc cải thiện sức khỏe con người, chất lượng cuộc sống và chất lượng giống nòi. Tuy nhiên, vệ sinh an toàn thực phẩm ở nước ta còn nhiều khó khăn, thách thức. Tình trạng ngộ độc thực phẩm có xu hướng tăng và ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe cộng đồng. Nhằm giúp cho cán bộ, hội viên, phụ nữ hiểu và nắm được những kiến thức cơ bản liên quan tới vấn đề an toàn thực phẩm, xin trân trọng giới thiệu tài liệu sinh hoạt hội viên về “Những điều cần lưu ý về vấn đề an toàn thực phẩm”.

Lựa chọn thực phẩm an toàn

Câu 1: Những nguyên tắc vệ sinh an toàn thực phẩm do Tổ chức Y tế Thế giới công bố là gì?

Trả lời:

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), để giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm, chúng ta nên chú ý 10 nguyên tắc vàng trong vệ sinh an toàn thực phẩm  do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố:

1. Chọn thực phẩm an toàn, thực phẩm tươi, rửa kỹ bằng nước sạch;

2. Nấu chín kỹ thức ăn;

3. Ăn ngay sau khi nấu;

4. Bảo quản cẩn thận thức ăn chín. Muốn giữ thức ăn trên 5 tiếng cần duy trì nhiệt độ trên 60 độ C hoặc dưới 10 độ C;

5. Nấu lại thức ăn thật kỹ;

6. Tránh ô nhiễm chéo thức ăn sống - chín;

7. Rửa tay sạch trước khi chế biến và ăn;

8. Giữ sạch các bề mặt chế biến thức ăn;

9. Che đậy thực phẩm tránh côn trùng và các động vật khác;

10. Sử dụng nguồn nước sạch an toàn.

Câu 2: Tại sao phải rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn?

Trả lời: Một nghiên cứu mới đây cho thấy, ở bàn tay con người có hơn 4.700 loại vi khuẩn với số lượng lên tới hàng triệu con. Vi khuẩn xuất hiện hầu hết ở những nơi chúng ta tiếp xúc, ngay cả nơi tưởng chừng sạch nhất. Rửa tay bằng xà phòng giúp chúng ta loại bỏ những mầm mống gây bệnh, trong đó có 5 căn bệnh xảy ra nhiều nhất ở Việt Nam gồm: Viêm họng, tiêu chảy, viêm gan B, giun sán và ngộ độc thực phẩm.

Câu 3: Thế nào là thực phẩm an toàn?

Trả lời: Thực phẩm an toàn là loại thực phẩm:

• Không chứa tồn dư thuộc bảo vệ thực vật, hóa chất, kháng sinh cấm hoặc vượt quá giới hạn cho phép;
• Không chưa tạp chất (kim loại, thủy tinh, vật cứng);
• Không chứa tác nhân sinh học gây bệnh (virus, vi sinh vật, ký sinh trùng...);
• Có nguồn gốc, xuất xứ đầy đủ, rõ ràng;
• Được kiểm tra, đánh giá, chứng nhật về an toàn thực phẩm.

Câu 4: Khi mua hoa quả nhập khẩu, cần lưu ý điều gì?

Trả lời: Hoa hỏa được nhập khẩu theo đường chính ngạch thường có một chiếc tem dán, mã số trên tem được gọi là PLU code. Biết mã PLU sẽ giúp bạn lựa chọn thực phẩm mà gia đình mình ưu tiên dùng.

Nếu tem có bốn chữ số, bắt đầu bằng số 3, thì đó là kí hiệu của hoa quả được xử lý bằng công nghệ bức xạ i-on hóa.

Nếu trên tem có bốn chữ số, bắt đầu bằng số 4 , thì đó là kí hiệu của trái cây được trồng bằng công nghệ thông thường, nghĩa là có sử dụng các loại thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng, phân bón vô cơ, v.v... theo liều lượng đúng quy chuẩn.

Nếu trên tem có năm chữ số, bắt đầu bằng số 9, đó là sản phẩm hữu cơ. Đây là những sản phẩm tự nhiên được khuyến khích lựa chọn, sử dụng.

Nếu thấy tem có năm chữ số, bắt đầu bằng số 8, đó là sản phẩm biến đổi gen.

Câu 5: Làm thế nào để phân biệt một số loại thực phẩm an toàn và không an toàn?

Trả lời:

• Đối với thịt lợn: Khi nhìn thấy thịt chủ yếu là nạc mà hâu như không có thịt mỡ, thịt có màu đỏ sẫm như thịt bò là những loại thịt mà người chăn nuôi đã dùng chất tăng trọng chứa nhiều hóa chất cóc-ti-cô-ít (corticoid). Theo cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): Khi con người ăn phải thực phẩm có chứa chất cóc-ti-cô-ít dễ gây rối loạn trao đổi chất và ung thư bàng quang.
• Đối với các loại rau ăn lá (rau muống, bắp cải, xà lách, mồng tơi...): Khi thấy lá rau non hơn bình thường, lá màu xanh đen, giòn và hầu như không có vết sâu bệnh hại; đây là dấu hiệu người trồng đã bón quá nhiều phân đạm hoặc phân bón lá và phun các loại thuốc trừ sâu, bệnh nhưng không đảm bảo thời gian cách ly. Đối với những loại rau nà, trong thành phần có chứa nhiều đạm ni-tơ-rát (NO3) và các hóa chất bảo vệ thực vật gây hại tới sức khỏe con người.
• Một số loại quả (như cam, quýt, táo, lê, mận, đào...): Khi nhìn thấy bề mặt quả bóng, để lâu không bị thối hỏng - có thể thương lái đã dùng các loại thuốc bảo vệ thực vật nhằm tiêu diệt nấm và vi khuẩn để bảo đảm.
• Riêng đối với quả mít và sầu riêng...: Khi quả chín nhưng múi lại không có vị thơm đặc trưng; đây là những quả đã được các thương lái thu mua khi còn xanh và đã dùng hóa chất kích thích để tiêm cho nhanh chín.
• Giá đỗ đậu xanh: Nếu thân giá trắng, to, mập, giòn và hầu như không có rễ là những loại giá đỗ đã dùng chất tích nước và diệt phần rễ khi ngâm ủ (điển hình trong các loại hóa chất độc hại này là thuốc SHS có nguồn gốc từ Trung Quốc). Những loại giá đỗ này trông hấp dẫn người tiêu dùng nhưng lại chứa nhiều hóa chất độc hại.
• Đối với miến, bún, bánh phở...: Khi nhìn các loại thực phẩm này có màu trong hơn bình thường là do người sản xuất đã dùng một số hóa chất tẩy trắng trong quá trình chế biến. Nếu miến, bún, bánh phở để qua đêm ở nhiệt độ thường mà không bị ôi, thiu là do người sản xuất đã cho thêm chất bảo quản (chủ yếu là phoóc môn) khi chế biến. Khi ăn phải những loại thực phẩm này sẽ gây tổn thương màng nhầy của dạ dày và thực quản.
• Các loại cá: Khi nuôi cá bằng thức ăn công nghiệp có chứa chất kháng sinh thì thịt cá kém săn chắc, để lâu dễ bị ươn và ôi thiu. Những loại cá này khi chế biến sẽ bị teo tóp, cá thường có vị tanh hơn bình thường và thịt có vị “nhạt”.

Nguồn: Nhà Xuất bản Phụ nữ